Wypalenie zawodowe

Rok 2022 jest przełomowy. Od 1 stycznia 2022 r. wypalenie zawodowe zostaje uznane jako syndrom wpływający na stan zdrowia pracownika (kod QD85) w Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych WHO. To czas, by zadbać o prewencję i wsparcie.

76%

Pracowników doświadcza symptomów wypalenia

Wzrasta skłonność do szukania nowej pracy wśród wypalonych pracowników.

63%

Respondents found online therapy to be more convenient than traditional therapy.

10mln

Dni Polacy przebywali na L4 z powodu reakcji na ciężki stres i zaburzeń adaptacyjnych

Źródła: Gallup, Employee Burnout: Causes and Cures, 2020 ; ZUS,2021

Czym jest wypalenie zawodowe i jak się objawia?

WHO definiuje wypalenie zawodowe jako syndrom wynikający z przewlekłego stresu w miejscu pracy, który nie został skutecznie rozwiązany. WHO opisuje trzy wymiary wypalenie zawodowego:

uczucie wyczerpania emocjonalnego i fizycznego
zwiększony dystans mentalny do pracy, brak zaangażowania, poczucie cynizmu i bezsensu związanego z wykonywaną pracą
obniżenie oceny własnych dokonań i spadek efektywności

Wypalenie zawodowe to inaczej odpowiedź organizmu na stres, którego źródłem jest sytuacja w pracy.

Czy można dostać L4 z powodu wypalenia zawodowego?

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wpisała wypalenie zawodowe do Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11 jako syndrom mogący wpłynąć na stan zdrowia pracownika (kod QD85), a nie jako jednostkę chorobową. Ponadto, Polska ma aż 4 lata, by wprowadzić zapisy ICD-11 w życie. To oznacza, że nie dostaniemy zwolnienia lekarskiego z powodu wypalenia zawodowego. Natomiast, uznanie go jak syndrom jest sygnałem, że zaczynamy traktować wypalenie zawodowe jako poważny problem zdrowotny.

Jakie są główne przyczyny wypalenia zawodowego?

Niesprawiedliwe traktowanie

Gdy pracownicy nie ufają swojemu menedżerowi, kolegom z zespołu lub kierownikowi, więź psychologiczna, która daje poczucie sensu pracy, jest przerwana. I odwrotnie, gdy pracownicy są traktowani sprawiedliwie i z szacunkiem, relacje tworzą się szybciej, a pracownicy nabierają odporności psychicznej.

Przeciążenie pracą

Pracownicy, którzy twierdzili w badaniu, że zawsze mają za dużo do zrobienia (Gallup, 2020), 2 razy częściej przyznają, że doświadczają wypalenia. Nawet najlepsi pracownicy tracą nadzieję, kiedy zmagają się z przytłaczającą ilością pracy. Natomiast problem nie tkwi w liczbie godzin, na przykład pracownicy, którzy są zaangażowani i mają elastyczność zawodową, zwykle pracują więcej godzin tygodniowo niż przeciętny pracownik, ale oceniają swoje samopoczucie lepiej (Gallup, 2020). Dlaczego? Na wypalenie zawodowe najbardziej wpływa doświadczenie pracy: czy widzę jej sens, czy jestem doceniany/a, czy mam kontrolę, czy jestem sprawiedliwie traktowany/a.

Problemy komunikacyjne

Kiedy przełożeni nie przekazują pracownikom kluczowych informacji, ich praca staje się frustrująca. Managerowie powinni jasno wyjaśnić oczekiwania dotyczące ról, procesów i wpływu pracy pracownika na całokształt firmy. Kiedy oczekiwania i odpowiedzialność są niespójne lub niejasne, pracownicy mogą stać się sfrustrowani i wyczerpani próbując dowiedzieć się, czego chce od nich manager.

Brak wsparcia

Gdy pracownik jest zostawiony sam z problemem, wpada w spiralę stresu, frustracji i ostatecznie jego stan pogarsza się. Przekonanie, że problemy mentalne pracowników są ich prywatną sprawą, podważają nasze badania (HearMe), które pokazują, że pośród 15 najbardziej popularnych problemów zgłaszanych przez pracowników, aż 10 jest związanych bezpośrednio z miejscem pracy.

Jak zapobiegać wypaleniu w miejscu pracy?

Wskazówki dla organizacji

Daj autonomię

Autonomia oznacza elastyczność i kontrolę nad sposobem wykonywania pracy. By ją zapewnić, pracownik musi otrzymać jasne oczekiwania dotyczące wyników i efektów pracy oraz odpowiednią decyzyjność w procesach, które pomogą mu dowieźć założone efekty. Autonomia pomaga odkryć idealne warunki pracy - gdy pracownicy mają wybór jakie zadania wykonują, kiedy i ile czasu mogą na nie poświęcić, prawdopodobieństwo wystąpienia symptomów wypalenia spada o 43% (Gallup, 2020).

Oddaj kontrolę nad KPI'ami

Wskaźniki wydajności informują pracowników i ich menedżerów, jak sobie radzą. Co ważne, mają też wpływ na rozmowy ewaluacyjne i premie. Kiedy efektywność pracownika jest oceniana przez pryzmat wskaźników, na które nie ma wpływu, rodzi się niepokój. Ciężka praca wydaje się bezcelowa, gdy czynniki zewnętrzne mogą łatwo przesłonić największe wysiłki. Wtedy metryki, które powinny pomagać w śledzeniu rozwoju pracownika, stają się źródłem stresu, frustracji i ogromnego niepokoju. Warto zaprosić pracownika do tworzenia jego/jej KPIów i aktualizowania ich regularnie.

Stwórz strategię wellbeingową

Niech wellbeing będzie częścią kultury Twojej organizacji. Badaj potrzeby pracowników za pomocą ankiet (przykłady znajdziesz pod linkiem "Strategia wellbeing w firmie"), na podstawie potrzeb opracuj action plan, postaraj się wdrożyć najpierw darmowe rozwiązania i śledź efekty.

Wprowadź zasady ograniczania szumu

Uwaga pracowników jest ciągle szatkowana przez niezliczone ilości pingów, dzwonków, chmurek, które pojawiają się na laptopie i smartfonie. Wprowadź programy ułatwiające komunikację w zespole, ogranicz narzędzia i wdroż zakaz wysyłania maili po 19:00.

Wprowadź wsparcie psychologiczne

Tylko 1% pracowników jest gotowy podzielić się informacjami o zdrowiu psychicznym z pracodawcą (ADP, 2019). Są problemy, które pracownicy będą chcieli omówić z osobami spoza organizacji. Daj im taką szansę. Wprowadź anonimowe i bezpieczne konsultacje ze specjalistami, którzy pomogą Twoim ludziom w problemach prywatnych i zawodowych.

Zadania dla managerów

Słuchaj swoich ludzi

Ustaw w kalendarzu regularne check-in'y z pracownikami. Zadawaj pytania i aktywnie słuchaj. Stwórz bezpieczną przestrzeń, w której nie uciekasz się do szybkich osądów, ale starasz się zobaczyć perspektywę innej osoby. Najlepsi managerowie pokazują, że dbają o pracowników poprzez inwestowanie swojego czasu i uwagi w nich. Zauważają w nich prawdziwych ludzi - celebrują sukcesy, mentorują, dają konstruktywny feedback, ewaluacje, ale przede wszystkim szanują.

Podkreślaj sens wykonywaj pracy

Pracownicy są znacznie mniej narażeni na wypalenie, gdy rozumieją, jak ich działania łączą z misją firmy lub jej celem (kwartalnym, rocznym). To czyni ich pracę ważną. Ludzie nie chcą pracować tylko dla wypłaty; chcą widzieć sens w tym, co robią. Menedżerowie muszą zrobić coś więcej niż tylko wskazać palcem na misję firmy wypisaną na budynku, muszą pokazać pracownikom, jak ich zaangażowanie i trud wpływa na rozwój firmy.

Odpuść mikrozarządzanie

Odpuszczenie mikrozarządzania wymaga sprawnej organizacji pracy zespołowej, ale też zwykłego zaufania. Zamiast kontrolować pracowników, instalując na ich komputerach aplikacje mierzące ich pracę, postaraj się im po prostu zaufać i sprawdź, jakie będą rezultaty.

Licz się z opiniami

Managerowie powinni aktywnie zachęcać pracowników do dzielenia się opiniami i pomysłami. Gdy pracownicy wiedzą że ich opinie są mile widziane i mają znaczenie, wtedy czują się ważni i zaczynają brać większą odpowiedzialność. To poczucie własności (ownership) zmniejsza wypalenie, ponieważ daje pracownikom poczucie kontroli nad swoją pracą.

Zadbaj o siebie!

To były trudne dwa lata. Niepewność, dynamicznie zmieniająca się rzeczywistość, rynek, metody pracy, a Twój zespół szukał oparcia właśnie w Tobie... musisz być zmęczony/a. Pamiętaj, że silny/a Ty, to silny zespół. Zadbaj najpierw o siebie - swoją energię, motywację i odporność, a potem o innych.

Porady dla pracowników

Nie rezygnuj z urlopu

Wielu z nas "zapomina" wykorzystać dni urlopowe, a one są niezbędne, by odpocząć, naładować baterie i wrócić do pracy z lepszą energią i wyższą efektywnością. Pamiętajmy, odpoczynek jest częścią sukcesu.

Postaraj się kończyć pracę o czasie

To wyjątkowo ważne, jeśli pracujesz w domu. Wprowadź rytuały, które będą oznaczały koniec pracy, na przykład schowanie laptopa do służbowego szuflady, żeby go nie widzieć, radosny okrzyk lub włączenie ulubionej piosenki.

Znajdź ulgę w ćwiczeniach

Chociaż może to być ostatnia rzecz, jaką mamy na myśli w stanie wypalenia, to ruch jest doskonałym lekarstwem na stres i spięcia. Spaceruj, tańcz, krzycz, ćwicz jogę, biegaj, baw się w chowanego z dziećmi, wszystko, co zmęczy Twoje ciało i uwolni głowę, pomoże.

Porozmawiaj z kimś szczerze

Nasza najbliższa sieć rodziny i przyjaciół to bardzo mocne wsparcie, gdy zauważamy spadek nastroju. Podziel się swoimi przemyśleniami i obawami z osobą, której ufasz. Bliscy często czują ogromną satysfakcję, gdy mogą nam pomoć.

Poproś o pomoc, gdy potrzebujesz

Gdy czujesz, że jest po prostu za dużo, jesteś bardzo zmęczony/a, nie widzisz wyjścia i to uczucie trwa dłużej niż 2 tygodnie, zwróć się do psychologa lub terapeuty o pomoc. Zasługujesz na nią.

Zobacz nasze webinaro-warsztaty o przeciwdziałaniu wypaleniu w firmie

1. Jak zidentyfikować wypalenie zawodowe u pracownika

Co zrobić, kiedy od pracownika usłyszymy komunikaty: "Nie daję już rady", "Nie mam na nic siły" ,"Na pewno sobie z tym nie poradzę"? O tym, jak w porę rozpoznać objawy wypalenia zawodowego, zanim pracownik przestanie być zdolny do pracy, która z dnia na dzień staje się dla niego torturą, dowiesz się na tym webinarze.

Pobierz prezentację

2. Jak rozmawiać z pracownikami o wypaleniu zawodowym i jak ich wspierać

Wypalenie zawodowe mówi więcej o pracodawcy niż o pracowniku - tak twierdzi Ch. Maslach. A biorąc pod uwagę również fakt, że jest to stan ściśle związany z miejscem pracy, nie ma wątpliwości, że jako pracodawcy jesteśmy odpowiedzialni za podjęcie odpowiednich kroków w sytuacji, kiedy wypalenie pojawia się u nas w firmie. Dowiedz się, jak rozmawiać z pracownikami na naszym webinaro-warsztacie.

Pobierz prezentację

3. Jak wprowadzić w firmie procedury i politykę zapobiegającą wypaleniu zawodowemu

Wiemy, że musimy zapobiegać wypaleniu zawodowemu. Wiemy, że trzeba rozmawiać, reagować, edukować, ale… czy można ustawić procesy w organizacji, które pomogą zapobiegać wypaleniu pracowników? Czy muszą być to duże zmiany? Czy da się je zrealizować małym kosztem?Jak je wprowadzić?Na te pytania odpowiemy na ostatnim spotkaniu cyklu warsztatów o wypaleniu zawodowym.

Pobierz prezentację